- Halı Yıkama Bul
- 21 Ocak 2021
- 420
Halı Nasıl Dokunur?
Halı dokuma, ev dekorlarının en vazgeçilmezler arasındadır. Çoğu zaman yer örtüsü olarak kullanılan ve bazı durumlarda duvar panosu olarak kullanılan halı nasıl dokunur? Sizlere bu yazı da halı dokuma nasıl yapılır, teknik özellikleri nelerdir gibi birçok soruya cevap vereceğiz.
Halı günümüzde insanların rahat ve sıcak bir zemin arayışı içerisinde oldukları zaman zarfında ortaya çıkan ve ev dekorasyon ürünleri arasında oldukça büyük bir yere sahiptir. Halıların tarihi insanlığın ilk dönemlerine dayanmaktadır. Halı, standart kumaş dokularının yüzeylerinde ilme iplikleri ile zemin dokusunu kapatan hav yüzeyinin oluşturulması gereken bu iplikler sonrasın ‘’kirkit’’ ismi verilen alet yardımı ile dokuya sıkıştırılıp halının yüzey kısımları oluşmaktadır.
Dokuma Çalışmaları Nasıl Yapılır?
Dokuma işlemlerine başlamadan önceki süreçte, kilim dokusundan önce çözgünün iki kenarına da 5 ve 10 cm ölçüleri alınıp işaret bırakılır. Halıların düzenli ve kaliteli olması için bırakılan işaretler arasında halının enine paralel olarak düz bir çizgi atılır. Halının dokunacağı ilme tarzı hangisi ise dokuma çalışmalarına o ilmeyle başlanır. Dokuma işlemleri bitene kadar karar kılınan ilme ile devam edilir. Halının kenar bölgelerinde olan çözgü tellerine ilme atılmamaktadır. Kenar örgüleri, zemin rengine sahip olan ilme iplikleri ile örtülmektedir. Dokuma çalışmalarını yapan kişi dokuma işlemleri esnasında bıçak kullanmalıdır.
Varan gelen ağacı alt kısımdayken kaliteye uyum sağlayan zemin rengine sahip ilme ipliği çözgü teline ilme atılır ve kıyı kolonunun bir sırası tamamlanmış olur. Atkı varan gelen aşağı kısımdayken düz atılmalıdır. Bu işleme basma atkı denir. Basma atkı işlemi uygulandıktan sonra varan gelen yukarı kaldırılmalıdır. İkinci atkı işlemi yapıldıktan sonra kirkit ile çözgü tellerinin aralarına iyi bir şekilde yedirilip atılmalıdır. Bu atkı biçimine süzme atkı denmektedir. Bu işlemler sonrasında varan gelen aşağı indirilmelidir.
Kirkitlerin darbeleri ince olan atkıyı kesememesi, ilme sırasının düzgün oturması açısından çözgüler arasından patkı ipi geçirilir ve kirkit sıkıştırma çalışmaları yapılır. Atılan ilmeler elle gerdirilerek düzenlenir. Sonrasında dokunan halı kalitesi ve hav seviyesine göre ayarlı makas yardımıyla, ilmelerin uç kısımları sağ taraftan başlanarak kesilir. Halı dokuma işlemleri tamamlanana kadar aynı makasın kullanılması gerekir. Atılan ilme uçları sağ taraftan kesilmeye başlanır. Sonrasında bu işlemler devam eder ve kıyı kolonu biter ve halı bordür olarak dış sedef, geniş ve iş sedef bölümünün dokunmasına kenar kısımlardan ortaya doğru başlanır.
Bordörün dokuma işlemleri tamamlandıktan hemen sonra zemin kısmının desenlerine orta telden, sağa ve sola doğru başlanır. Dokuma esnasında desenlerin yanlış halılara eklenmesi gibi hataların oluşması, dokunmuş olan kısım sökülür ve hatanın düzeltilmesi sağlanır. Dokuma işlemleri esnasında dokunan kısımlar yükseldiğinde, alt levente sarılıp per alma çalışmaları yapılır. Desenlere göre halıların yarısına kadar dokuma işlemleri bittiği esnada aynı noktalardan ilk çalışmalar tersine uygulanır. Böylelikle dokuma işlemleri tamamlanmış olur. Öncelikle kilim ve sora çiti örgüleri yapılmaktadır. Saçak boyu bırakılıp çözgü telleri kesilir ve halılar tezgâhtan çıkarılır ve halıların bu haline tam hali denmektedir.
Halı günümüzde belirli düğümleme işlemleri ile yapılan dokuma çeşididir. Halı dokuma çalışmalarında ipek, floş ya da yün, çözgünün her atıldığı çift tele belli şekillerde yan yana bağlanıp, sıra oluşturmak için bağlanan iplik düğümüdür. İlme halıların yüzey kısmını oluşturur. Anadolu’da yaygın olan halı dokumacılığında iki çeşit düğüm kullanılmakta, Türk düğümü ve İran düğümü ülkemizde kullanılan düğüm türleridir.
Türk Düğümü Nedir?
Türk düğümü, Gördes düğümü olarak da bilinir, ayrıca farklı yerlerde kapalı düğüm diyenlerde vardır. Türk düğüm tarzında düğüm, halının halıdaki çift telin hepsine bağlanır ve uçlar tellerinden arasından çıkarılır. Türk düğümü ile dokunmuş halıların uzun ömürlü ve sağlam yapılı oldukları bilinmektedir. Geometrik şekilde çizilmiş motif ve figürler bu halı çeşitlerinde kendini daha çok belli etmektedir.
İran Düğümü Nedir?
Bu düğüm biçimi, ilk kez İran’da kullanıldığı için ismi İran düğümü olarak kalmıştır. Açık düğüm ve Sine düğümü olarak da bilinir. Bu düğüm çeşidinde, ön çözgü ve ilme ipliği ya da arka çözgü teline bağlanıp, ilme ipliğinin ucu diğer telin önünden arkasından geçirilip serbest bırakılmakta.
